منابع آلودگی
بیشتر ویروس‌ها و باکتریها که موجب سرما خوردگی، آنفولانزا و مسمومیت غذایی میشوند به وسیلهٔ تماس دست با دست یا دست با غذا به وجود می‌‌آیند. افراد با هپاتیت نوع ا ، نوروویروس، باکتری استافیلوکوس و استرپتکوکوس میتوانند این بیماریهارا در حین پخت غذا منتقل کنند.
درگوشت خام، طیور، و ماهی دارای مقدار بسیار زیادی باکتری مضر هستند که از همه آنها مضرترباکتری اشریشیا کلای می‌باشد. این مورد بیشتر در همبرگر‌هایی که خوب پخت نمیشوند وجود دارد که موجب عفونتهای دستگاه ادراری میشود که برای کودکان کشنده است و بزرگسالان را نیزدر معرض خطرات جدی قرار میدهد.
در مرغ، بوقلمون و سایر طیور باکتری های شیگلا، سالمونلا و کمپیلاباکتر وجود دارد. اینها باکتری‌هایی هستند که باعث اسهال، تب و درد‌های شکمی میشوند. اکثر گوشت‌ها به وسیلهٔ توکسوپلاسموز آلوده میشوند که برای جنین و بانوان بردار بسیار خطرناک است.
غذای دریایی، به ویژه صدف‌ها میتوانند به باکتریهای ویبریو که موجب اسهال می شود آلوده باشند
پنیر‌های پاستوریزه نشده و یک سری از گوشت‌ها ممکن است به باکتریهای لیستریا مونوسیتوژن آلوده باشند که موجب سقط جنین یا آسیب به جنین در زنان باردار شود. لیستریا یکی از باکتریهاییست که در دمای ۴ درجه سانتی گراد در یخچال به خوبی رشد می‌کند.
سبزیجات و میوهای آلوده نیز دارای انگل‌ها و باکتریهای زیادی هستند که کثیفی هر کدام بسته به مکان و روش رشد‌شان دارد.
وسایل آلوده آشپزخانه
وسائل آشپزخانه به وسیلهٔ تماس با افراد، غذا، حیوانات و سایر منابع محیطی آلوده میشوند.از تمام موارد نامبرده شده دست انسان از همه آلوده تر است. دربیشتر مواقع افراد دست خود را قبل از ماده کردن غذا یا در حین کار با غذاهای آلوده مثل گوشت و سایر غذاها نمیشویند. نشستن دستها باعث ایجاد بیماریهای نشی از مواد غذایی میشود
وسائلی که بیشتر در آشپز خانه در مرض آلودگی قرار دارند شامل موارد زیر می باشند:
- در بازکنها
- تخته برای خورد کردن مواد غذایی
- روی کابینت ها. اکثر افراد از روی کابینتها برای آماده کردن و برش غذا استفاده میکنند.همچنین مواردی از قبیل نامه ها، کیسه‌های خرید و سایر تجهیزات آشپزخانه را در همان جا قرار میدهند.
- پارچه، حوله‌ها و اسفنج ها
- سطل‌‌های زباله
- سینک‌ها و صافی خروجی سینک، این خروجی همچنین شامل لوله پی شکلی است که در زیر سینک قرار دارد
- یخچالها
- وسائلی نظیر مخلوط کن و همزن
تمیز کردن در مقابل ضد عفونی کردن
باید دستها را قبل از خوردن یا آماده سازی غذا و بعد از تمیز کردن مواد غذائی شست. در بیرون از آشپز خانه باید دستها را باید بعد از استفاده از سرویس بهداشتی یا دست زدن به حیوانات خانگی، بعد از تماس یا نگهداری از افراد بیمار یا هر زمانی که فکر می‌کنید دست‌های شما ممکن است آلوده شده باشد شست و شو دهید. از صابون و آب استفاده کنید و مطمئن شوید که کف دستها بین انگشتان و حتی مچ دست شما به خوبی شسته شوند. کوتاه بودن ناخون‌ها برای حفظ تمیزی بهتر است.
طبق تحقیقاتCDC ، صابون‌ها و سایر تمیزکننده‌های آنتی باکتریال با تفاوت قابل توجهی از صابون‌های معمولی جرم هارا از بین نمیبرند. با این وجود، ضد عفونی کنند‌های دست در مواقعی که آب در دسترس نیست بسیار مفید هستند. برای شستشوی موثردست این راه کار‌ها پیشنهاد میشود :
- از صابون و آب گرم استفاده کنید.
- کاملا دستان خود را کفی کنید.
- تمام سطوح دست را بشویید. بین انگشتان، پشت داستان، مچ ها، و زیر ناخون ها.
- برای ۲۰ ثانیه دست خود را آب بکشید. از کودکانتان بخواهید که در هنگام آب کشی دستانشان یک مرتبه حروف الفبا را تکرار کنند.
- به این طریق شستشو عادت کنید.
- اگر صابون و آب در دسترس نیست، یک ضد عفونی کننده الکلی دست که حد عقل ۶۰% الکل داشته باشد را استفاده کنید.
در ادامه به ذکر روش‌های ضد عفونی و شستو شوی وسائل آشپز خانه می‌پردازیم .
در باز کن ها: چه دستی و چه برقی، بعد از هر استفاده به خوبی آن را بشویید.بعد از شستن، با محصولات سفید کننده یا ضد عفونی کننده سطح آن را تمیز کنید و بگذارید خود به خود در هوای آزاد خشک شود.
تخته آشپزی: در صورت امکان دو تخته داشته باشید و یکی را برای آماده سازی گوشت و دیگری را برای آماده سازی سبزیجات در نظر بگیرید. بعد از هر استفاده به خوبی بشویید و تخته ایی که برای برش گوشت است را باید بامواد ضد عفونی کننده اسپری کنید و بگذارید تا در هوای آزاد خشک شود. در هنگام استفادهٔ مجدد از تخته آن را آب کشی کنید تا باقیماندهٔ مواد ضد عفونی کننده و سفید کنند‌ها پاک شوند.
روی کابینتها: کاملا آن را تمیز کنید و با مواد ضد عفونی کننده اسپری کنید. بگذارید تا خود به خود خشک شود.
پارچه ها، حوله ها و اسفنج ها: این موارد بسیار آلوده هستند. هر روز از پارچه جدیدی برای تمیز کردن آشپز خانه استفاده کنید. بعد از استفاده دستمال یا پارچه را آبکشی کنید و بگذارید تا خشک شود. اگر از پارچه برای تمیز کردن کف آشپز خانه یا تمیز کردن حیوانات استفاده می‌کنید، آن را در ماشین لباسشویی بشویید. اسفنج‌ها چه فلزی باشند چه پلاستیکی باید با هر بار استفاده از ماشین ظرف شویی در ماشین به همراه سایر ظروف شسته شوند. اگر ماشین ظرف شویی ندارید آنها را کاملا بشویید و آب بکشید تا زمانی که هیچ تکه ای از غذا در آن باقی نماند و سپس در مواد ضد عفونی کننده به مدت ۱۰ دقیقه قرار دهید.
سطل‌‌های زباله: نواری که درون سطل‌‌های زباله قرار دارد پر از باکتری است. از یک برس با دسته بلند و پودر کولر دار برای سابیدن دیوار‌های داخلی و خارجی سطل زباله استفاده کنید. استفاده از کلر برای شستو شوی سطل باعث میشود که در زمان ایجاد باکتریها به صورت کشته شوند . این کار باید یک بار در ماه انجام شود .
سینک‌ها و صافی خروجی سینک :
قبل از رفتن به تخت خواب، یک لیوان آب جوش درون لوله خروجی بریزید و بعد از یک دقیقه که لوله حرارت سینک را جذب کرد، یک فنجان کلر رقیق شده درون آن بریزید. این کار نه تنها به ضد عفونی کردن و برطرف کردن بوی بد کمک می‌کند، بلکه راه لوله هارا نیز باز نگاه می‌دارد.
یخچال ها: یخچال باید به طور دوره‌ای به خوبی تمیز شود. بعد از تمیز کردن باید با مواد ضد عفونی کننده یا سفید کننده نیز تمیز شود و غذاهای موجود در آن هم باید تعویض شوند. اگر غذایی در یخچال ریخته میشود باید بلافاصله تمیز شود و غذاهای فاسد نیز نباید در یخچال باقی بمانند.
همزن‌ها و مخلوط کن ها: بهتر است قطعاتی از این دستگاه‌ها که قابل شستشو هستند در ماشین ظرف شویی شسته شوند. قبل از این کار باید قطعات غذا از مکان‌های باریک و دور از دسترس پاک شوند.